Alerjik Astım

Astım nedir sorusuna en kısa ancak en açıklayıcı cevap şöyledir; Astım durumunda, hava yollarında (Bronş, akciğer içindeki hava keselerinin) çeşitli nedenlerle inflamasyon durumu ile koruyucu mukoza tabakasında hasar gelişir ve gözenekler oluşur. Bu hasarlanma sonucu hava yollarında aşırı hassasiyet gelişmesi sonucu sık sık öksürük, hırıltı, nefes daralması şikayetleri ortaya çıkabilir. Bu şikayetlerle kendini gösteren hastalığa astım, alerjik bronşit veya spastik bronşit denilmektedir.

Astım Hastalığının Halk Arasında Bilinen Diğer İsimleri 

Astım kelimesini bazı doktorlar kullanmaktan kaçınmaktadır. Astım kelimesini kullanmayan doktorlar astım yerine spastik bronşit, alerjik bronşit, kronik bronşit kelimelerini kullanmaktadırlar. Sonuç olarak tüm bu kelimeler aynı anlama gelmektedir. Şunu da belirtmek gerekir ki; her astım hastalığı alerjik bir durum olmayabilir, küçük de olsa bir kısım astım hastalıkları alerjik değildir.

Astımın Sıklığı 

Bilimsel araştırmaların bize vermiş olduğu sonuçlara göre ; astımın çocuklarda görülme sıklığı %10-20 civarındadır. İstanbul genelinde ise her 7 çocuktan birinde astım vardır.

Astımın Belirtileri

Sık tekrarlayan öksürük, hışıltı (hırıltı) ve nefes sıkışması astımın en önemli belirtileridir. Özellikle oyun oynadıktan, koştuktan yani egzersiz yaptıktan sonra nefes sıkışması, hışıltı veya öksürük ile karşılaşılması hali astımın önemli bir belirtisidir.

Astımlı çocukların akciğerleri diğer çocuklara oranla çok daha fazla hassastır. Bu nedenle astımlı çocuklarımız diğer çocuklara oranla çok daha sık hasta olurlar. Hastalıklar daha inatçı olup, uzun süreli görülebilir. Bu nedenle alerjik astımı olan çocuklarımız gereksiz antibiyotik kullanımına maruz kalabilirler.

Astımda Görülen Öksürüğün Diğerlerinden Farkı

• Öksürük özellikle uyuduktan 1-2 saat sonra veya sabaha doğru olur,
• Öksürük veya hışıltı nedeniyle gece uyanma olur,
• Oyun oynadıktan veya egzersiz yaptıktan sonra öksürük artar, çok fazla gülmek ve çok fazla ağlamak öksürüğü şiddetlendirir.
• Öksürük inatçı olup, balgam çok zor sökülür.

Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri çocuğunuzda mevcutsa astımdan şüphelenilmelidir:

• Çocuğunuzun göğsünde özellikle nefes verme sırasında hırıltı (hışıltı) sesi duyulması
• Sık sık öksürük olması, öksürüğün özellikle geceleri artması ve şiddetli öksürükten dolayı uykudan uyanma
• Tekrarlayan hırıltı (hışıltı)
• Sık sık ve tekrarlayan nefes sıkışması
• Öksürüklerin özellikle bazı mevsimlerde artış göstermesi
• Hareketin artması halinde (egzersiz, oyun oynama, koşma gibi) veya terlediği zaman öksürük ve hırıltının artış göstermesi
• Sık sık gribal enfeksiyon sonrası öksürük ve nefes sıkışmalarının olması ve bu şikayetlerin 2 haftadan uzun sürmesi
• Sigara, deterjan, boya gibi kimyasal madde kokularına karşı aşırı hassasiyet
• Çocukta egzama, alerjik nezle görülmesi
• Ailede veya akrabalarda astım, alerjik nezle, egzama, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerjik hastalıkların olması (alerjik hastalıklar genellikle genetik olarak ortaya çıkar ve ailenin diğer bireylerinde de görülebilir.)
• Öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerin ventolin, bricanyl gibi nefes açıcı sprey veya nebul tedavileri ile rahatlaması

Teşhisi

Astım belirtileri olan çocukların “Çocuk Alerjisi ve Astım” uzmanlarınca değerlendirilmesi şiddetle önemlidir.

Çocuk alerji uzmanının muyanesinin ardından eğer astım düşünülüyorsa gerekli testlerin yapılması gerekir. Çocuklarda astımın %80-90’ı alerjik olduğu için ciltten alerji testi yapılması oldukça ehemmiyetlidir. 6 yaşından büyük çocuklarda solunum fonksiyon testleri yapılır. Verilen nefeste NO testi yapılabilir. Gerekli olan durumlarda kan testleri ve ter testi yapılır ve bu sonuçlara göre  çocukta astım olup olmadığına karar verilir.

Alerji Testlerinin Önemi

Çocuklarda ciltten alerji testinin yapılma tekniği ve yorumlanması yetişkinlerden farklıdır. Çocuklarda ciltten alerji testi astım teşhisinde, tedavi planında biz doktorlara çok önemli bilgi vermektedir. Bu nedenden dolayı alerji testinin  uzmanlar tarafından veya bu uzmanların gözetiminde yapılması ehemmiyet taşımaktadır. Aksi taktirde astımı olmayanlara yanlış olarak astım teşhisi konulabilir veya tam tersi bir durum ile karşı karşıya kalınabilir. Çocuğun tedavisinin düzenlenmesinde de büyük hatalara neden olup gereksiz ilaç kullanmasına yol açabilir.

Astım ile ilgili en çok karşılaşılan üç soru şöyledir;

1- Astımın tedavisi var mıdır?
Astım tedavisi çocuklarda yüz güldürücüdür. Sebep olan alerjenden korunma, ilaç tedavisi ve bazı durumlarda aşı tedavisi dediğimiz immünoterapi yapılmaktadır. İmmünoterapi yöntemlerinde dil altı damla ve cilt altı enjeksiyon olarak iki ayrı şekil uygulanabilmektedir. Tedavi başarısı oldukça yüksektir. Tedavi seçiminin hastaya göre belirlenmesi ve ilaçların doğru teknikle kullanılması tedavi başarısındaki en önemli unsurlardır.

2- Alerji testi kaç yaşında yapılmalıdır?
Alerji testleri alerjik hastalığın ne olduğuna göre farklılık göstermektedir.
Cilt alerjileri, egzama, gıda alerjileri gibi asıl sebebin gıda alerjisi olduğu düşünülen alerjik hastalıklarda 1. aydan itibaren alerji testi yapılabilmekle birlikte ; astım ve alerjik nezle gibi daha çok polen, ev tozu akarı benzeri nefes yoluyla alerji oluşturan alerjik hastalıklarda 1-2 yaşından sonra yapılması uygun görülmektedir.

3- Ciltten alerji testi yerine kandan yaptırsam olur mu?
Kandan yapılan alerji testleri, ciltten yapılan alerji testlerine göre hem daha pahalı hem de ciltten daha az güvenlidir. Bu sebeple sadece ciltten alerji testini yapmaya engel durumlarda (cilt testini etkileyen ilaçların kesilememesi, ciltte yaygın alerjinin olması vs. ) kandan yapılan testler tercih edilmelidir.